Khutbah

Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Pentingipun Bantu-Binantu ingdalem Kesaenan

Rab, 31 Agustus 2022 | 11:00 WIB

Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Pentingipun Bantu-Binantu ingdalem Kesaenan

Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Pentingipun Bantu-Binantu ingdalem Kesaenan.

Materi khutbah Jumat kali ini dikemas dalam bahasa Jawa. Hal ini untuk menambah khazanah dan keragaman khutbah Jumat di NU Online. Dalam khutbah Jumat bahasa Jawa ini dibahas tentang "Pentingipun Bantu-Binantu ingdalem Kesaenan" atau pentingnya tolong menolong dalam kebaikan.
 

Teks khutbah Jumat berikut ini berjudul "Khutbah Jumat Bahasa Jawa: Pentingipun Bantu-Binantu ingdalem Kesaenan". Untuk mencetak naskah khutbah Jumat ini, silakan klik ikon print berwarna merah di atas atau bawah artikel ini (pada tampilan desktop). Semoga bermanfaat! (Redaksi)

 

Khutbah I


اَلحَمْدُ للهِ مُعِيْنِ مَنِ اسْتَعَانَهْ،  وَهَادِيْ مَنِ اسْتَهْدَاهْ. وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِ اللهِ وَمُصْطَفَاهْ، سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ ابْنِ عَبْدِ اللهْ، وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ وَمَنِ اسْتَنَّ بِسُنَّتِهِ وَاهْتَدَى بِهُدَاهْ.  أَمَّا بَعْدُ


فَيَـا أَيُّهَا الْحَاضِرُوْنَ رَحِمَكُمُ اللهْ، اُصِيْكُمْ وَنَفْسِيْ بِتَقْوَى اللهْ، فَقَدْ فَازَ المـُـتَّقُونْ.  قَالَ اللهُ تَعَالَى فِيْ كِتَابِهِ الْعَزِيْزِ، أَعُوُذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ: وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى، وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ، وَاتَّقُوا اللَّهَ، إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ


Poro hadirin, jamaah sholat jumat ingkang minulyo, monggo kito tansah ningkataken ketaqwaan dumateng Allah subhanahu wa taala.  Ateges ngelampahi sedoyo perkawis ingkang dipun perintahaken dening Gusti Allah, soho nebihi sedoyo awisanipun. 


Hadirin jamaah sholat jumat ingkang dipun mulyaaken Allah. Salah setunggalipun sikap ingkang paling penting lan dados kesempurnaan wonten ing agami Islam inggih punika sikap peduli utawi tolong-menolong dateng sesami. Bantu-binantu ingdalem ngelampahi kesaenan. Sami ugi puniko arupi bantuan materi, pikiran, utawi tenagi. Awit kito sedoyo dipun titahaken dening Allah dados makhluk sosial ingkang mesti betahaken bantuanipun tiyang sanes. 


Kagem dahar misalipun, kito betahaken petani ingkang nanem pantun, nanem brambang bawang, lombok, sayuran, lan sakpanunggalanipun.  Kagem nyandang kitho ugi betah tiyang ingkang nanem kapas, ingkang nenun, ugi tiyang ingkang ahli njahit. Tiyang miskin betahaken pendamelan saking tiyang ingkang gadah lapangan pendamelan. Sakwangsulipun tiyang ingkang dados pengusaha ugi mesti betah tenagaipun buruh. Tiyang ingkang sakit betahaken ilmunipun dokter, tiyang bodo  betahaken ilmunipun poro ulama, lan tasih katah conto lintunipun, ingkang sedoyo nedahaken bilih kito sedoyo meniko saling betahaken setunggal dateng sanesipun. Kados dawuhipun gusti kitho kanjeng Nabi Muhammad shallahu’alaihi wasallam:


المُؤْمِنُ للْمُؤْمِنِ كَالبُنْيَانِ يَشُدُّ بَعْضُهُ بَعْضَاً


Artosipun: “Tiyang mukmin setunggal dateng tiyang mukmin lintunipun puniko kados setunggal bangunan ingkang saling nguwataken.” (Muttafaqun ‘Alaih).

 
Keranten meniko, Islam sanget merintahaken dateng kito sedoyo supadhos gadhahi sikap peduli, remen bebantu dateng sesami, khususipun dateng anak yatim, fakir miskin, tiyang jompo, utawi ingkang nembe kenging musibah. 


Gusti Allah dawuh wonten kitab suci Al-Qur’an: 


وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى، وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ، وَاتَّقُوا اللَّهَ، إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ 


Artosipun: “Lan tulung-tinulungo siro kabeh ingdalem nglakoni keapikan lan ketaqwaan. Lan siro kabeh ojo sampe tulung-tinulung ingdalem nglakoni dosa lan maksiat . Wedhiyo siro kabeh maring Allah. Kerono setuhune Allah iku Dzat ingkang banget siksone.” (QS al-Maidah: 2) 


Wonten ayat lintu gusti Allah dawuh:


وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ  ... الاية


Artosipun: “Lan tiyang-tiyang ingkang sempurno imane, kakung utawi estri puniko dados penolong setunggal dateng sanese. Saling merintah nglampahi kesaenan lan nyegah nglampahi kemungkaran.” (QS at-Taubah: 71).


Saking ayat-ayat meniko, kito sedoyo mangertos bilih tolong menolong dateng sesami, dateng sederek, dateng tanggi, utawi dateng fakir miskin, meniko perintahipun gusti Allah, ingkang menawi kito lampahi saget dados amal ibadah ingkang nyebabaken kito sedoyo pikantuk ganjaran utawi piwales suwarganipun Allah subhanahu wa ta’ala


Kejawi meniko, sikap peduli dateng sesami, termasuk sifatipun tiyang-tiyang ingkang iman, ingkang dipun puji dateng Allah wonten ingdalem kitab suci Al Qur’an.  


Kanti kito ngatahaken anggen tetulung dateng sesami, persaudaraan, kekompakan, ugi raos saling mbetahaken dateng sesami bade langkung kukuh lan kiat. Sehinggo muncul persatuan ingkang solid ingdalem tengah-tengah masyarakat. Keribetan soho masalah-masalah sosial ingkang kulo panjenengan adhepi ugi dados ringan lan gampil.


Ma’asyiral muslimin rahimakumullah. Keranten meniko, monggo kito tansah ningkataken anggen tetulung dateng sesami, kanti nguwataken iman dateng gusti Allah, ugi tansah bagusi anggen sesrawung dateng sesami.  


Kejawi meniko, kito ugi kedah tansah rumaos bilih wonten dunyo meniko saling betahaken setunggal dateng sanesipun. Tebihi sifat-sifat iri , hasud, sombong , saling musuhan lan sifat-sifat ingkang saget ngrisak pasederean dateng sesami. Menawi kito terus berusaha kelawan coro ngajeng wau, insyaallah kito badhe ngraos enteng  kagem bebantu. 


Ingkang langkung penting malih, monggo kito ugi belajar ikhlas, ampun sampe anggen tetulung dipun sarengi raos riya’, ujub, utawi ngundat-undat. Kito usahaaken supados kito sedoyo meniko dados tiyang ingkang katah anggenipun paring manfaat dateng sesami. Kados dawuhipun Gusti Kanjeng Nabi Muhammad shallahu’alaihi wasallam:


خَيْرُ النَّاسِ أَنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ


Artosipun: “Sakbagus-baguse tiyang inggih puniko, tiyang ingkang paling katah anggenipun pareng kemanfaatan dateng sesami.” (HR al-Qadha’i)


Mugi-mugi kito sedoyo tansah pikantuk taufiq soho pikuatan saking Allah, supados dados pribadi ingkang remen biantu, saget manfaati dateng tiyang katah, ikhlas, lan mbenjeng wonten dinten qiyamat dipun lebetaken suwarganipun Allah sareng-sareng kalian kanjeng Nabi lan tiyang-tiyang sholeh. Amin, amin, allahuma amin.


إِنَّ أَحْسَنَ الكَلاَمِ  كَلاَمُ اللهِ الْمَلِكِ العَلاَّمِ، وَاللهُ سُبْحَانَهُ وتَعَالَى يَقُوْلُ وَبِقَوْلِهِ يَهْتَدِى المُهْتَدُوْنَ: وَاِذَا قُرِئَ القُرْآنُ فَاسْتَمِعُوْا لَهُ وَاَنْصِتُوْا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ. أَعُوُذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيْمِ، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيْمِ: وَالْعَصْرِ (1) إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ (2) إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ (3) 


بَارَكَ اللهُ لِى وَلَكُمْ فِى القُرْآنِ العَظِيْمِ، وَنَفَعَنِي وَاِيَّاكُمْ بِمَا فِيْهِ مِنَ الآيَاتِ وَالذِّكْرِ الحَكِيْمِ، وَتَقَبَّلَ مِنِّي وَمِنْكُمْ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيْعُ العَلِيْمُ


***


Khutbah II



اَلحمْدُ للهِ حَمْدًا كما أَمَرَ. أَشْهدُ أَنْ لآ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، إِرْغامًا لِمَنْ جَحَدَ بِه وكَفَرَ، وأَشْهَدُ أَنَّ  سَيّدَنا محمَّدًا عَبدُهُ ورسُولُهُ سَيِّدُ الْإِنْسِ والْبَشَرِ. اللَّهمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ على سيِّدِنَا محمَّدٍ وآلِه وصَحْبِه مَا اتَّصَلَتْ عَينٌ بِنَظَرٍ وأُذُنٌ بِخَبَرٍ


أَمَّا بَعْدُ: فيَآ أَيُّهاالنّاسُ اتَّقُوا اللهَ تَعَاَلى وَذَرُوا الْفَواحِشَ ما ظهَرَ مِنْها وَمَا بَطَنَ، وحافَظُوا عَلَى الطَّاعَةِ وَحُضُورِ الْجُمُعَةِ والْجَماعَةِ
 

وَاعْلَمُوا أَنَّ اللهَ أَمَرَكُمْ بِأَمْرٍ بَدَأَ فِيه بِنَفْسِهِ وَثَنَّى بِمَلائكةِ قُدْسِهِ، فَقالَ تَعَالَى ولَمْ يَزَلْ قائِلاً عَلِيمًا: إِنَّ اللهَ وَملائكتَهُ يُصَلُّونَ على النَّبِيِّ يَآ أَيّها الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وسَلِّمُوا تَسْلِيْمً. اَللَّهمَّ صَلِّ وسَلِّمْ عَلَى سيِّدِنا محمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا محمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى سَيِّدِنا إِبْرَاهِيمَ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيمَ في الْعالَمِينَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ


اَللَّهمَّ وَارْضَ عَنِ الْخُلَفَاء الرّاشِدِينَ الَّذينَ قَضَوْا بِالْحَقِّ وَكانُوا بِهِ يَعْدِلُونَ، أَبِي بَكْرٍ وَعُمَرَ و عُثْمانَ وَعَلِيٍّ وَعَنِ السَتَّةِ الْمُتَمِّمِينَ لِلْعَشْرَةِ الْكِرامِ وَعَنْ سائِرِ أَصْحابِ نَبِيِّكَ أَجْمَعينَ، وَعَنِ التَّابِعِينَ وتَابِعِي التَّابِعِينَ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسانٍ إِلَى يَومِ الدِّينِ. اَللَّهُمَّ لَا تَجْعَلْ لِأَحَدٍ مِنْهُمْ فِي عُنُقِنَا ظَلَامَةً، ونَجِّنَا بِحُبِّهِمْ مِنْ أَهْوالِ يَومِ الْقِيامَةِ. اَللَّهمَّ أَعِزَّ الْإِسْلَامَ والمُسْلِمِيْنَ، وأَهْلِكِ الْكَفَرَةَ والمُشْركِينَ، ودَمِّرْ أَعْداءَ الدِّينِ. اَللَّهُمَّ آمِنَّا فِي دُوْرِنَا وَأَصْلِحْ وُلَاةَ أُمُورِنا، وَاجْعَلِ اللَّهُمَّ وِلَايَتَنا فِيمَنْ خافَكَ وَاتَّقَاكَ


اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُسْلِمِيْنَ والْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِناتِ، اَلْأَحْياءِ مِنْهُمْ والْأَمْواتِ، بِرَحْمَتِكَ يَا وَاهِبَ الْعَطِيَّاتِ. اَللَّهمَّ ادْفَعْ عَنَّا الْبَلَاءَ والوَباءَ وَالرِّبَا وَالزِّنَا والزَّلَازِلَ وَالْمِحَنَ وَسُوْءَ الْفِتَنِ مَا ظَهَرَ مِنْها وَمَا بَطَنَ عَنْ بَلَدِنَا هَذَا خَاصَّةً، وعَنْ سائِرِ بِلَادِ الْمُسْلِمِيْنَ عَامَّةً يا رَبَّ الْعَالَمِينَ. رَبَّنا آتِنا في الدّنيا حَسَنَةً وَفي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ


عِبادَ اللهِ، إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ والْإِحْسان وإِيتاءَ ذِي الْقُرْبَى ويَنْهَى عَنِ الْفَحْشاءِ والْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ. فَاذْكُرُوا اللهَ الْعَظِيْمَ يَذْكُرْكُمْ، وَاشْكُرُوهُ على نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ، وَاسْئَلُوهُ مِنْ فَضْلِهِ يُعْطِكُمْ، وَلَذِكْرُ اللهِ أَعَزَّ وَأَجَلَّ وَأَكْبَرُ

فَقَالَ اللهُ تَعَالَى: إِنَّ اللهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّوْنَ عَلَى النَّبِيِّ، يٰأَ يُّها الَّذِيْنَ آمَنُوْا صَلُّوْا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوْا تَسْلِيْمًا. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدَنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى أَلِ سَيِّدَنَا مُحَمَّدٍ


اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَاْلمُؤْمِنَاتِ وَاْلمُسْلِمِيْنَ وَاْلمُسْلِمَاتِ، اَلْأَحْياءِ مِنْهُمْ وَاْلاَمْوَاتِ. اَللّهُمَّ ادْفَعْ عَنَّا الْغَلَاءَ وَاْلوَبَاءَ والرِّبَا وَالزَّلاَزِلَ وَاْلمِحَنَ وَسُوْءَ اْلفِتَنِ وَاْلمِحَنَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ عَنْ بَلَدِنَا إِنْدُونِيْسِيَّا خآصَّةً وَسَائِرِ اْلبُلْدَانِ اْلمُسْلِمِيْنَ عامَّةً يَا رَبَّ اْلعَالَمِيْنَ. اَللَّهُمَّ أَرِنَا الْحَقَّ حَقًّا وَارْزُقْنَا اتِّبَاعَهُ وَأَرِنَا الْبَاطِلَ بَاطِلًا وَارْزُقْنَا اجْتِنَابَهُ. رَبَّنَا آتِناَ فِى الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِى اْلآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ. وَاَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِيْنَ 


فَيَا عِبَادَ اللهِ، إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِاْلعَدْلِ وَاْلإِحْسَانِ وَإِيْتاءِ ذِي اْلقُرْبىَ وَيَنْهَى عَنِ اْلفَحْشاءِ وَاْلمُنْكَرِ وَاْلبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ. وَاذْكُرُوا اللهَ اْلعَظِيْمَ يَذْكُرْكُمْ، وَاشْكُرُوْهُ عَلىَ نِعَمِهِ يَزِدْكُمْ، وَلَذِكْرُ اللهِ أَعَزَّ وَأَجَلَّ وَأَكْبَرْ  

 

Ustadz Syamsul Arifin, alumni Pondok Pesantren MUS Sarang Rembang dan Ketua LBM MWCNU Kecamatan Salaman Magelang​